در پی گسترش شیوع آنفولانزای پرندگان در کانادا و جهش‌های مداوم این ویروس، نگرانی‌ها از انتقال این بیماری به انسان افزایش یافته است.
داده‌های دولتی نشان می‌دهد که موارد ابتلا به آنفولانزای پرندگان در سراسر کانادا در حال افزایش است، اما کارشناسان می‌گویند که فقدان نظارت بر پرندگان وحشی بر خطرات تهدید کننده انسان‌ها می‌افزاید.
آنفولانزای پرندگان، که زیرگروه بیماری H5N1 است، به واسطه قفس‌های پرجمعیت به سرعت در مرغداری‌ها گسترش می‌یابد. با این حال، پرندگان وحشی به طور نامتناسبی تحت تأثیر این ویروس قرار می‌گیرند. وب سایت آژانس بازرسی غذایی کانادا CFIA نشان می‌دهد که از تاریخ ٢ نوامبر امسال تقریباً ۷.۹ میلیون پرنده در کانادا تحت تأثیر این بیماری قرار گرفته‌اند.
بریتیش کلمبیا بیشترین تعداد پرندگان آسیب دیده را در سطح کانادا دارد و پس از آن آلبرتا و کبک در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. به گفته کارشناسان، نرخ بالای انتشار آنفولانزای پرندگان، باعث می‌شود که سال بدی، در انتظار پرندگان باشد.
طبق گفته تعاونی بهداشت حیات وحش کانادا، ٢۵٠ پرنده وحشی که تست آنفلوانزای مرغی آنها مثبت شده یا مشکوک به مثبت بودن آنفلوانزا هستند، در این آمار گنجانده نشده است. کارشناسان می‌گویند که این آنفولانزا برای پرندگان کشنده است نه به دلیل خود ویروس، بلکه به دلیل سیاست‌گذاری‌های مربوط به شیوع این آنفولانزا در قفس‌های پرندگان.
وبسایت CFIA می‌نویسد که هنگامی که یک پرنده به یک زیرگروه بسیار قابل انتقال از آنفولانزای پرندگان مبتلا می‌شود، تمام پرندگانی که در تماس با این حیوان قرار گرفته‌اند، باید برای جلوگیری از انتشار بیشتر کشته شوند. اما در مواردی که در پرندگان وحشی دیده می‌شود، انتقال ویروس نمی‌تواند به درستی کنترل شود. این ویروس اغلب بدون بررسی منتشر می‌شود و برخی از کارشناسان هشدار می‌دهند که این ویروس برای آلوده کردن گونه‌های دیگر، در حال جهش است.
«جنیفر پروونچر»، دانشمند تحقیقاتی در بخش سلامت زیست محیطی و حیات وحش محیط زیست و تغییرات آب و هوایی کانادا، می‌گوید: «هرچه ویروس اجازه گردش بیشتری داشته باشد، بیشتر اجازه تکامل و تغییر را پیدا می‌کند.» او در اوایل این هفته در مصاحبه‌ای گفت: «این ویروس H5N1 خاص، زیرگروهی متفاوت از هیولاهای قبلی است.»
شیوع آنفولانزای پرندگان در کانادا
پروونچر می‌گوید که آخرین زیرگروه آنفولانزای مرغی که در کانادا دیده شده است، شبیه هیچ گونه دیگری که دانشمندان تا به امروز با آن مواجه شده‌اند نیست.
او گفت: «زیر گروه H5N1 باعث مرگ و میر گسترده‌ای شده است که من فکر می‌کنم با اطمینان می‌توانیم بگوییم که تا به حال هیچ آنفلوانزای مرغی به این اندازه پرندگان وحشی را تحت تاثیر قرار نداده است. درست مانند انسان‌ها و همانطور که ما آنفولانزا را به یکدیگر منتقل می‌کنیم، پرندگان نیز در طول مهاجرت در آسمان به یکدیگر نزدیک می‌شوند و بیماری را به یکدیگر انتقال می‌دهند. سپس وقتی آنها به مناطق لانه سازی خود می‌روند، ویروس را در آن نقطه نیز پخش می‌کنند.»
معمولاً آنفولانزای پرندگان نیز درست مانند آنفولانزای انسانی در فصل‌هایی خاص شیوع پیدا می‌کند. برای مثال، در بهار گذشته شیوع گسترده‌ای رخ داد. با افزایش مجدد موارد ابتلا در بخش‌هایی از کانادا، برخی از کارشناسان می‌گویند که فصل سخت دیگری نیز در پیش خواهد بود.
به گفته کارشناسان حیات وحش و وبسایت CFIA، این ویروس از طریق مدفوع و ترشحات بینی و چشم پرندگان آلوده منتشر می‌شود.
جهش ویروس آنفولانزای پرندگان و انتقال به سایر حیوانات
آنفولانزای پرندگان برای اولین بار در سال ٢٠٠۴ در کانادا شناسایی شد و این ویروس سابقه جهش به زیرگروه‌هایی را دارد که می‌توانند به راحتی انسان را نیز آلوده کنند، مانند سویه فرعی به نام H1N1 که به خوک‌ها منتقل می‌شود و به آنفولانزای خوکی نیز معروف است، زیرگروه H5N1 نیز جدیدترین جهش است و به طور خاص بر پرندگان وحشی تأثیر می‌گذارد.
در حال حاضر، موارد ابتلای انسان به H5N1 بسیار نادر است و داده‌های سازمان بهداشت کانادا نشان می‌دهد که از سال ١٩٩٧ بیش از ٨٠٠ نفر در سراسر جهان به این ویروس مبتلا شده‌اند.
H5N1 فقط پرندگان را آلوده نمی‌کند و در مواردی به روباه، اسکنک، گربه، سگ، خرس و سایر پستانداران نیز منتقل می‌شود. این امر نشان می‌دهد که ویروس همچنان در حال جهش است و هر چه حیوانات بیشتری به آن مبتلا شوند، شانس انتقال آن به انسان نیز بیشتر می‌شود.
در سال ٢٠٠۵-٢٠٠۶، آنفولانزای مرغی در جمعیت پرندگان وحشی دوام نداشت و به راحتی از بین می‌رفت. اما در حال حاضر به نظر می‌رسد که این ویروس بسیار متفاوت است و ما در حال حاضر این ویروس را در فصل زمستان مشاهده می‌کنیم، چیزی که تا پیش از این رایج نبوده است.
با توجه به نرخ بالای انتقال در پرندگان وحشی و ویروسی که حیوانات دیگر را آلوده می‌کند، آنفولانزای پرندگان می‌تواند جهش تهاجمی‌تری به انسان ایجاد کند.
یکی از متخصصین این حوزه می‌گوید: « درتمام دوران حرفه‌ای خود، همیشه فکر می‌کردم که آنفولانزای مرغی همه‌گیری بعدی را شکل خواهد داد، البته من اشتباه کردم چرا که کووید اتفاق افتاد. اما به همه همه‌گیری‌های قبلی نگاه کنید… علیرغم کروناویروس‌ها، آنفولانزا همچنان ویروسی است که باید مراقب آن باشیم.»
مقامات فدرال می‌گویند که در حال حاضر افرادی که با طیور کار می‌کنند، پرندگان وحشی را شکار می‌کنند یا با پرندگانی که پستانداران کوچک می‌خورند در تماس هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به H5N1 هستند.
فقدان نظارت‌ها
پروونچر می‌گوید: «برای درک چگونگی جهش آنفولانزای پرندگان، بررسی تست‌های مثبت در پرندگان وحشی و سایر پستانداران بسیار مهم است.»
در تلاش برای ارائه داده‌های بیشتر، سازمان محیط زیست کانادا نظارت بر آنفولانزای مرغی را طی دو سال گذشته از طریق آزمایش آنتی بادی افزایش داده است. از سال ٢٠٢٠، این برنامه‌های نظارتی بیش از ١٧ هزار پرنده زنده و ١٠ هزار پرنده مرده یا بیمار را برای درک بهتر تاثیر H5N1 مورد آزمایش قرار داده است. اما فشار مالی بر برنامه‌های دولتی حیات وحش یک نگرانی بزرگ است، چرا که برای اینکه دانشمندان خطرات موجود برای گونه‌های جانوری و انسان را درک کنند، نظارت و آزمایش طولانی مدت مورد نیاز است.
اگر نظارت مداوم خود را کاهش دهیم، نمی‌توانیم بفهمیم که آیا برخی از پرندگان به مخازن طولانی‌مدت ویروس تبدیل می‌شوند یا این که ویروس همچنان به جهش‌های مختلف ادامه می‌دهد.
مراکز کنترل بیماری در سراسر جهان، سازمان بهداشت جهانی و سازمان بهداشت حیوانات، همگی آنفولانزای پرندگان را زیر نظر دارند زیرا چنین پیامدهایی برای سلامت انسان مضر خواهد بود.
