کانادا به عنوان کشوری مهاجرپذیر، به دلیل تدابیر ترودو برای افزایش نرخ مهاجرت به کانادا با چالش‌هایی زیادی از جمله کمبود مسکن مواجه شده است.
نقشه‌ی جاه‌طلبانه‌ی ترودو برای افزایش نرخ مهاجرت به کانادا با موج گسترده‌ای از انتقادات مواجه شده است.
کانادایی‌ها دوست دارند کشورشان را به عنوان کشوری ببینند که بر پایه مهاجرت به کانادا بنا شده است. البته این مسئله برای بسیاری از افراد روشن است و کانادا در نهایت به عنوان یک کشور چندفرهنگی شناخته می‌شود. اگر بخواهیم کانادا را با ایالات متحده و سایر کشورهای غربی مقایسه کنیم، در نگاه اول ممکن است به نظر برسد که این کشور هر ساله از مهاجران بیشتری استقبال می‌کند و به همین دلیل نرخ مهاجرت به کانادا روز به روز در حال افزایش است. این در حالیست که کشورهای غربی به دلیل سیاست‌های مهاجرت به کانادا خود با انتقادات شدیدی مواجه شده‌اند؛ اما دولت کانادا از سال ۲۰۱۹ بیش از هر کشور دیگری به پناهجویان و مهاجران اسکان داده است و عموم مردم هم تا کنون به این مسئله واکنش خاصی نشان نداده بودند.
این ماجرا تا جایی ادامه داشت که نخست وزیر کانادا، «جاستین ترودو»، در ماه نوامبر از برنامه‌ای برای افزایش نرخ مهاجرت به کانادا رونمایی کرد که به نظر یک حرکت سیاسی هوشمندانه بود. ترودو از زمان روی کار آمدن خود در سال ۲۰۱۵ نرخ مهاجرت ۳۰۰ هزار نفری کانادا را به ۴۰۰ هزار نفر افزایش داده است. در حال حاضر، کانادا در نظر دارد تا سال ۲۰۲۵ هر سال پذیرای ۵۰۰ هزار مهاجر با اقامت دائم باشد. این طرح با در نظر گرفتن مهاجران ماهر و با مهارت راهی برای افزایش رونق اقتصاد کاناداست که در حال حاضر با کمبود نیروی کار و کاهش نرخ زاد و ولد مواجه است. جالب است بدانید که این تصمیم ترودو در رابطه با افزایش نرخ مهاجرت به کانادا در ابتدا با حمایت شرکت‌های بزرگی مانند شورای تجارت کانادا مواجه شد.
با این حال، طرح ترودو ده ماه بعد با انتقادات شدیدی مواجه شد. حزب راست و محافظه‌کار کانادا طبق معمول جزو اولین گروه‌هایی بود که در صف انتقاد ظاهر شد. اما اقدامات دولت برای حمایت از مهاجران و افزایش نرخ مهاجرت به کانادا و کسانی که به خاک این کشور وارد می‌شدند به مرور زمان و با افزایش بحران مسکن و کمبود خانه نارضایتی و نگرانی بسیاری را برانگیخت. همین باعث شد تا افکار عمومی درباره مهاجرت به کانادا شروع به تغییر کند و افزایش هزینه‌های زندگی و قیمت مسکن بیش از پیش به چشم بیاید.
جنبش‌های ضدمهاجرت
جنبش‌های ضد مهاجرت به کانادا برای اولین بار در اوایل سال ۲۰۱۹ آغاز شد. در آن زمان، حزب راست افراطی مردم کانادا به رهبری «ماکسیم برنیر» برای کمپین انتخاباتی خود در سراسر کشور بیلبوردهایی نصب کرده بود که روی آنها نوشته شده بود: «به مهاجرت انبوه نه بگویید». البته باید اضافه کنیم که شکایات و درخواست برخی از شهروندان در نهایت باعث شد که این جنبش به جایی نرسد و این بیلبوردها هم بعد از مدتی دیگر در سطح کشور دیده نشدند. این اتفاق برای کسانی که از این بیلبوردها شکایت داشتند، از جمله نامزدهای حزب چپ کانادا پیروزی بزرگی محسوب شد. در نهایت، انتخابات سال ۲۰۱۹ با پیروزی حزب لیبرال ترودو همراه شد و حزب برینیر از حمایت ناچیزی برخوردار بود.
موفقیت لیبرال‌ها و آرای ناچیز حزب راست در نهایت به ترودو نشان داد که اکثر مردم کانادا با افزایش نرخ مهاجرت به کانادا موافق هستند. این مسئله در آن زمان به قدری پررنگ بود که یکی از نظرسنجی‌های موسسه تحقیقاتی Environics هم نشان می‌داد که ۸۵ درصد کانادایی‌ها فکر می‌کردند مهاجرت بر اقتصاد تاثیر مثبتی دارد. اما جالب است بدانید که این رقم در حال حاضر کاهش یافته و به ۶۹ درصد رسیده است. نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم این است که این آمار، چالش‌هایی که کانادا مدتهاست با نژادهای مختلف داشته است را در نظر نمی‌گیرد. «پالاوی بانرجی»، جامعه‌شناس دانشگاه کلگری در این باره گفت: «از آنجایی که کانادا یک کشور مهاجرپذیر است، بسیاری از افراد فکر می‌کنند که همین باعث می‌شود تا این کشور نژادپرست هم نیست.»
با این حال، کانادا در تبعیض نژادی و نژادپرستی سابقه طولانی دارد. این مسئله از مالیات ورود مهاجران چین به کانادا در اواخر قرن نوزدهم تا لایحه بسیار بحث‌برانگیز ۲۱ کبک که استفاده از نمادهای مذهبی مانند صلیب، عمامه، کیپا و حجاب را در لباس کارمندهای دولتی ممنوع کرده بود، دیده می‌شود. گفتنی است که لایحه ۲۱ کبک در یکی از رویدادهای برجسته سال ۲۰۲۱ باعث حذف یک معلم مسلمان باحجاب از کلاس درس شد. دیدگاه منفی کانادایی‌ها نسبت به افزایش نرخ مهاجرت به کانادا زمانی بیشتر به چشم آمد که یکی از نظرسنجی‌های Environics در سال ۲۰۲۲ نشان می‌داد که ۴۶ درصد از ساکنان این کشور فکر می‌کردند که در آن زمان، مهاجران زیادی به این کشور وارد شده بودند که به ارزش‌های کانادایی احترام نمی‌گذاشتند و آنها را قبول نمی‌کنند. هرچند که اصطلاح ارزش‌های کانادایی ابهامات زیادی دارد، اما در نهایت نشان می‌دهد که کانادایی‌ها دیگر مثل سابق طرفدار مهاجرت به کانادا نیستند. البته با اینکه این نظرسنجی طی سه دهه گذشته از ۷۲ درصد در سال ۱۹۹۳ کاهش یافته، اما همچنان نشان می‌دهد که کانادا هنوز هم یک کشور چندفرهنگی است.
بانرجی در ادامه افزود که افزایش نرخ مهاجرت به کانادا حتی در حال حاضر هم با چالش‌های بسیاری همراه است که در نهایت مهاجران را از ساکنان دائم کانادا جدا می‌کند و فرصت‌‌های آنها برای ادغام با جامعه و پیشرفت را محدود می‌کند. طبث گزارشات مرکز آمار کانادا، ۴۱.۸ درصد از ساکنان غیردائم و ۱۶.۱ درصد از کسانی که در پنج سال گذشته به کانادا نقل مکان کرده‌اند تا سال ۲۰۲۱ در فقر زندگی می‌کردند. این مسائل برنامه مهاجرتی دولت ترودو را حتی از جزب چپ هم با انتقادات بسیاری مواجه کرده است. ستون‌نویسان رسانه‌های حزب میانه‌رو و چپ کانادا در این باره نوشته‌اند: «کانادا با وجود نژادپرستی علیه تازه‌واردان و کمبود مسکن، باید قبول کند که واقعا برای افزایش نرخ مهاجرت و پذیرش افراد بیشتر آماده نیست.»
مدافعان پناهندگان و سایر مهاجران از جمله کسانی هستند که به شدت خواستار اصلاح فرآیندهای نرخ مهاجرت به کانادا هستند. مدیران سازمان‌های اسکان و پناهندگان هم می‌گویند که سیستم این کشور در حال حاضر بیش از حد ظرفیتش پر شده و تازه‌واردانی که به عنوان مهاجران بسیار ماهر شناخته می‌شوند هم علنا اعلام کرده‌اند که با سیستم اداری وزارت مهاجرت به کانادا وارد چالش‌های بسیاری شده‌اند و مجوز اقامتشان بلاتکلیف مانده است.
به نظر می‌رسد که تغییر افکار عمومی نسبت به افزایش نرخ مهاجرت به کانادا هم یکی دیگر از چالش‌های پیش روی دولت ترودو باشد. بانرجی در این باره گفت: «جنبش‌های ضدمهاجرتی حتی قبل از تصویب تصمیم جدید دولت ترودو هم با وجود همه‌گیری کووید شکل گرفته بود. بسیاری از کانادایی‌ها از همان زمان برخی از مهاجران، به ویژه آسیایی‌ها، را مقصر شیوع این بیماری می‌دانستند.»
«دیوید کولتو»، مدیرعامل شرکت نظرسنجی Abacus در ماه ژوئیه نوشت: «۶۱ درصد از کانادایی‌هایی که با ما صحبت کرده‌اند معتقدند که رقم پیشنهادی جدید ترودو بسیار زیاد است. ۳۷ درصد از این افراد هم احساس می‌کردند که این رقم از ظرفیت کانادا خارج است. یکی دیگر از نظرسنجی‌های ما هم نشان داد که از هر ۱۰ کانادایی، چهار نفر به سیاستمداری رای خواهند داد که وعده داده تا نرخ مهاجرت به کانادا را کاهش دهد.
البته باید اضافه کنیم که کانادایی‌ها در حال حاضر افزایش نرخ مهاجرت به کانادا را با عوامل دیگری مرتبط می‌دانند که یکی از آنها بحران مسکن است. ترودو در دوران تقریبا ۸ ساله‌ی قدرت خود نشان داده که نمی‌تواند بحران مسکن را حل کند. عدم دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و دروس زبان هم جزو دیگر فاکتورهایی بوده که به هر صورت در این روند تاثیرگذار بوده‌اند. با این حال، بیشترین انتقاد وارد به طرح جدید ترودو، کمبود مسکن ارزان برای مهاجران است. در نهایت، می‌توان گفت که کانادا واقعا مشکل پناهندگی ندارد و مشکل اصلی، مسکن است. بسیاری از افراد ضمن تایید این مسئله نگران این هستند که تازه‌واردها ممکن است مقصر کمبود مسکن کانادا شناخته شوند، در صورتی که این بحران مدتهاست که در جریان بوده است.
طبق گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، کانادا در میان کشورهای گروه هفت، گران‌ترین بازار مسکن را دارد. با اینکه تعداد خانه‌های اجاره‌ای این کشور به پایین‌ترین حد خود در بیست سال اخیر رسیده، اما رویال بانک کانادا پیشبینی کرده که شکاف اجاره مسکن (یعنی تفاوت بین واحدهای اجاره‌ای موجود و مستاجران) تا سال ۲۰۲۶ از ۱۲۰ هزار فراتر رود و کمبود فعلی مسکن را چهار برابر کند. «استفان ماریون»، اقتصاددان ارشد بانک ملی کانادا هم با اشاره به عدم تعادل بین مهاجران و تعداد خانه‌های موجود از دولت فدرال خواست تا در اهداف مهاجرت به کانادا حداقل تا زمانی که بازار مسکن بتواند به تقاضای موجود برسد، تجدید نظر کند.
در همین حال، گروه‌های عدالت‌محور احتماعی هم با توجه به اینکه کمبود مسکن ممکن است افرادی که به عنوان مهاجران با مهارت بالا شناخته می‌شوند را تحت تاثیر قرار دهد، اشاره کردند که دولت تا کنون از تامین مسکن کافی برای این افراد سرباز زده است و بیشتر از آنها، از پناهندگان و پناهجویان غافل شده است. این مسئله مخصوصا زمانی به چشم آمد که صدها پناهجو در تابستان امسال جلوی مرکز پذیرش پناهگاه اضطراری تورنتو اردو زدند. طبق گزارشات فعلی، پاسخگویی دولت به نیازهای تازه واردان بسیار واکنشی است. این مسئله زمانی خودش را نشان داد که اعتراض پناهجویان تورنتو در نهایت منجر به اختصاص ۷۱.۴ میلیون دلار به مسکن پناهندگان و پناهجویان توسط دولت شد و تورنتو هم برای اسکان این افراد هتل‌های بیشتری را در دسترس قرار داد.
مدیران مراکز اسکان موقت و برنامه‌های حمایت از پناهندگان هم می‌گویند که کمبود بودجه دولتی و حمایت از مهاجران، اخیرا وضعیت را بدتر کرده است. «جان متشید»، مدیر اجرایی خانه‌ی Matthew در انتاریو، گفت: «ظرفیت مرکز ما واقعا بیش از حد مجاز است. من مدتهاست که به دولت درخواست تامین بودجه برای خرید یک زمین اضافی و اضافه کردن خانه داده‌ام اما درخواستم دائما رد می‌شود. من در نهایت بیشترین حمایتی که داشتم را از کمک‌های مالی خصوصی و گروه‌ها مذهبی به دست آوردم. متسفانه دولت‌های شهرداری، استانی و فدرال واقعا با یکدیگر هماهنگ نیستند و من واقعا نمی‌دانم چه کسی مسئول بیش از ۷۰ هزار پناهنده‌ای است که وارد کانادا می‌شوند.»
با وجود تمام اینها، در نهایت به نظر می‌رسد که دولت لیبرال اتهامات مبنی بر عدم تامین مالی خدمات مورد نیاز برای پردازش و اسکان تازه واردان را رد کرده و احتمالا هم قصد ندارد که ظرفیت مهاجران آتی را کاهش دهد. همین باعث شده تا ما هم در نهایت بگوییم که مهاجرت به کانادا چالش‌هایی دارد که نباید از آنها غافل شد.
