چرا آمریکایی‌ها از سمت راست و بریتانیایی‌ها از سمت چپ رانندگی می‌کنند؟

اگر با یک مینی کوپر در لندن رانندگی کنید، شاید از خود بپرسید که چرا در سمت «اشتباه» جاده رانندگی می‌کنم؟ به راستی دلیل تفاوت در جهت رانندگی در کشورهای مختلف چیست؟

ذکر این نکته مهم است که بریتانیا تنها کشوری نیست که فرمان ماشین‌ها در آن در جهت متفاوتی قرار دارد. حدود ۳۰ درصد از کشورهای جهان رانندگی از چپ را اجباری می‌دانند و ۷۰ درصد دیگر غالبا در سمت راست رانندگی می‌کنند. این که چگونه راه به این جا رسیده است، یک داستان پر پیچ و خم دارد.

در اروپا، «ناپلئون بناپارت» نقش اصلی را در این زمینه ایفا کرده است و در ایالات متحده نیز «هنری فورد» در این زمینه شناخته می‌شود اما این تعبیر در واقع اشتباه است و داستان به خیلی عقب‌تر از فورد بر می‌گردد.

واگن‌های قطار

واگن‌های بزرگ قطار، با سقف‌های پارچه‌ای قوس‌دار و بلندشان، در حالی که وسایل افراد مهم را از شرق به سمت مرز می‌بردند، به نمادی از گسترش فرهنگ آمریکا به سمت غرب تبدیل شده‌اند. با این حال، در اوایل دهه ۱۷۰۰، غرب پنسیلوانیا به عنوان یک مرز دوردست شناخته می‌شد.

واگن‌های کونستوگا توسط نجاران و آهنگران محلی برای حمل کالاها، از جمله محصولات کشاورزی و اقلام مبادله شده از بومیان آمریکا، به بازارهای فیلادلفیا ساخته شده بودند. فیلادلفیا در آن زمان یکی از بزرگترین شهرهای مستعمرات بود. راننده واگن‌ها می‌توانستند سوار یکی از اسب‌ها شوند یا روی یک تخته که از کنار واگن بیرون زده است بنشیند. اما زمانی که کنترل بیشتری لازم بود، آنها در کنار اسب‌ها راه می‌رفتند و اهرم‌ها و طناب‌ها را می‌کشیدند.

خود را در حال قدم زدن در مسیر طولانی غبارآلود تصور کنید که گروهی از اسب‌ها در حال کشیدن یک واگن آبی رنگ هستند. اکثر مردم دنیا راست دست هستند. به همین دلیل، واگن‌های کونستوگا دارای کنترل در سمت چپ، نزدیک به دست راست راننده واگن بودند. این بدان معنی بود که راننده به سمت وسط جاده و واگن به سمت راست بود.

در نهایت، تجارت و ترافیک زیادی بین شهرستان لنکستر و فیلادلفیا ایجاد شد و به همین ترتیب اولین بزرگراه در آمریکا ایجاد شد. جاده فیلادلفیا و لنکستر در سال ۱۷۹۵ افتتاح شد. از جمله قوانینی که در منشور آن نوشته شده است می‌گوید که تمام ترافیک واگن‌های کونستوگا باید در سمت راست باشد.

نیویورک اولین ایالت رانندگی در راست

در سال ۱۸۰۴، نیویورک به اولین ایالتی تبدیل شد که ترافیک را به سمت راست در تمام جاده‌ها و بزرگراه‌ها هدایت کرد.

برخی از مردم «هنری فورد» را به قانون استانداردسازی ترافیک ایالات متحده در سمت راست جاده نسبت می‌دهند زیرا در سال ۱۹۰۸، شرکت فورد فرمان ماشین را در سمت چپ مدل بسیار محبوب خودرو T قرار داد. در واقع، فورد فقط به نیاز رانندگی مردم پاسخ می‌داد و عادت‌های رانندگی مردم تا حد زیادی از مدت‌ها قبل ایجاد شده بودند.

نکته واقعا عجیب این است که سایر نقاط اروپا، به جز بریتانیا، مانند آمریکایی‌ها از سمت راست رانندگی می‌کنند.

راهپیمایی ناپلئون در اروپا

دولت انقلابی فرانسه تحت رهبری ماکسیمیلیان روبسپیر، که بیشتر به خاطر رهبری «سلطنت وحشت» در اواخر قرن هجدهم که در آن هزاران نفر گیوتین شدند شناخته می‌شود، به مردم دیکته کرد که همه باید از سمت راست حرکت کنند.

سمت چپ جاده، طبق یک قرارداد طولانی فرهنگی، برای کالسکه‌ها و سواران و به عبارت دیگر برای طبقات ثروتمندتر در نظر گرفته شده بود. عابران پیاده، یعنی افراد فقیرتر، در سمت راست حرکت می‌کردند. مجبور کردن همه به حرکت از یک سمت جاده، علاوه بر اینکه برای ترافیک خوب بود، بخشی از تلاش‌ها برای حذف این تمایزات طبقاتی نامناسب بود.

طبقات بالا نیز در ادامه با این روند همراه شدند، زیرا در آن روزها، اشرافی بودن نه تنها شیک نبود، بلکه خطرناک بود.

گفته می‌شود که سیاست فرانسه نیز توسط ناپلئون در حالی که ارتش‌های او در اروپا راهپیمایی می‌کردند، اتخاذ شد. با نگاهی به نقشه امپراتوری ناپلئون در سال ۱۸۱۲ می‌توان شواهدی برای این امر یافت.

سوئد؛ رانندگی از چپ به راست

اما تنها یک ملت است که نه تابع و نه متحد ناپلئون بود و آن کشور سوئد بود. در سوئد مردم رانندگی از چپ را مرسوم می‌دانستند، تا اینکه در سال ۱۹۶۷ در یک روز به‌طور ناگهانی رانندگان از سمت راست حرکت کردند.

اما بریتانیا، به معنای واقعی کلمه، راه متفاوتی را نسبت به فرانسه در پیش گرفت.

تصور مورخ «لای» این است که رانندگی از چپ یا راست به انواع مختلف وسایل حمل و نقل مورد استفاده توسط جوامع مربوط می‌شود. در بریتانیا واگن‌های صنعتی کمتری وجود داشت و کالسکه‌های کوچک و اسب‌سواران بیشتر بودند. اسب سواران نیز ترجیح می‌دادند در سمت چپ بمانند تا دست راست خود را به سمت ترافیک روبرو نگه دارند تا در صورت نیاز سلام کرده و یا دعوا کنند.