علی‌رغم بسته شدن مرزهای زمینی، نرخ ورود پناهندگان کانادا همچنان رو به افزایش است اما این افراد چه راهی برای ورود به کانادا انتخاب می‌کنند؟
در نگاه اول، توافقی که کانادا در سال جاری برای جلوگیری از ورود پناهجویان از ایالات متحده منعقد کرد، یک موفقیت سریع و چشمگیر به نظر می‌رسید: در عرض چند روز، پناهندگان کانادا که در گذرگاه‌های غیررسمی در امتداد مرزها حضور داشتند، به حداقل رسید. اما آمار نشان می‌دهد که درست پنج ماه بعد، تعداد کلی افرادی که درخواست پناهندگی به کانادا داده‌اند به جای کاهش، افزایش یافته است.
افرادی که با مهاجران و پناهندگان کانادا در ارتباط هستند به رویترز گفته‌اند که بسیاری از آنها اکنون از طریق مسیرهای هوایی به کانادا می‌آیند، در حالی که برخی دیگر نیز مخفیانه در نقاط مرزی پنهان می‌شوند تا بتوانند بدون ترس از دیپورت شدن، درخواست پناهندگی به کانادا دهند. بستن درها به روی مردم ناامید و چالش‌های غیر منتظره پناهندگان کانادا باعث شده است که در تورنتو، در تابستان امسال صدها نفر در خیابان‌ها خوابیده و در تلاش برای بافتن سقفی برای بالای سر خود باشند.
«شاونا لبمن»، دانشیار و سرپرست برنامه حقوق بشر در دانشگاه وینیپگ، میگوید: «واقعیت اساسی این است که بستن یک مرز نقش زیادی در رفع نیازهای مربوط به حفاظت و امنیت انجام نمی‌دهد. این امر تنها ناامیدی پناهندگان کانادا را افزایش می‌دهد.»
پناهندگان کانادا
کشور کانادا همواره به استقبال از مهاجران افتخار می‌کند و قصد دارد در سال ٢٠٢۵، برای مقابله با کمبود شدید نیروی کار، رکورد پذیرش نیم میلیون ساکن دائمی جدید را بشکند. اما در کنار آن، به دنبال آن بوده است که از طریق توافقاتی با ایالات متحده که بر اساس آن هر کشوری پناهجویان خود را پس می‌گیرد، متقاضیان پناهندگی به کانادا را تا حدی دلسرد کند.
با این حال، تنها در سال گذشته، بیش از ٣٩ هزار از پناهندگان کانادا از طریق گذرگاه‌های غیررسمی، عمدتاً از طریق یک مسیر خاکی در خیابان روکسهام در نیویورک به کبک کانادا وارد شده‌اند، که این امر باعث شکایت استان از عدم توانایی مدیریت پناهندگان کانادا شده بود. پناهجویان به دلیل شهرت کانادا برای رسیدگی سریع‌تر به پرونده‌ها و ارائه پذیرش در زمینه درخواست‌های پناهندگی به کانادا در مقایسه با ایالات متحده، به این کشور جذب می‌شوند.
اما کانادا و ایالات متحده در ماه مارس، پیمان پناهجویان دو دهه‌ای خود را اصلاح کردند. این توافق اکنون در مورد طول مرز زمینی ۴ هزار مایلی کشورها اعمال می‌شود، نه فقط در بنادر ورودی. این پیمان گسترش یافته منجر به کاهش چشمگیر تعداد پناهندگان کانادا شد که در گذرگاه های غیررسمی رهگیری می‌شدند، تعداد این افراد از ۴١٧٣ نفر در ماه مارس به یک عدد دو رقمی در ماه آوریل تا جولای رسید. اما بر اساس داده‌های اداره مهاجرت، پناهندگان و شهروندی، تعداد کل درخواست‌های پناهندگی به کانادا در ماه جولای به ١٢٠ هزار مورد افزایش یافته است.
تمایل پناهندگان به کشور کانادا
داده‌های دولتی نشان می‌دهد که برخی از اعداد بالاتر، ناشی از تعداد بیشتری از افراد است که درخواست پناهندگی به کانادا را اغلب روزها، هفته‌ها یا ماه‌ها پس از ورود به کشور، در فرودگاه‌ها یا دفاتر اداره مهاجرت محلی ارائه می‌کنند.
افرادی که در فرودگاه‌ها درخواست می‌دهند، حدود یک سوم از کل درخواست‌های پناهندگی به کانادا را تشکیل می‌دهند و آنهایی که در دفاتر مهاجرت درخواست داده‌اند، حدود ۵۴ درصد هستند. پنج کشور برتری که بیشترین تعداد درخواست پناهندگی را در نیمه اول سال داشته‌اند، کشورهای مکزیک، هائیتی، ترکیه، کلمبیا و هند بوده‌اند، اگرچه این اعداد شامل کسانی است که قبل از گسترش پیمان با ایالات متحده درخواست داده بودند.
برخی از کارشناسان مهاجرتی می‌گویند که حداقل بخشی از دلیل هجوم اخیر پناهندگان کانادا به این کشور این است که کانادا در میان لیست در حال کوچک شدن کشورهایی است که به نظر می‌رسد به عنوان بندری امن در مقابل فشارهای جنگ، تغییرات آب و هوایی و نقض حقوق بشر تلقی می‌شود.
جهان با جریان‌های بی‌سابقه‌ای از مهاجران و پناهندگان مواجه است و کانادا نیز از این روند مصون نیست. کانادا قرارداد با ایالات متحده را برای رسیدگی به گذرگاه‌های غیرقانونی اصلاح کرده است و این گسترش به این معنی نیست که به هیچ وجه درخواست پناهندگی به کانادا مطرح نخواهد شد.
تلاش برای مخفی ماندن در روزهای اول ورود به کانادا
افرادی که با پناهندگان کانادا در ارتباط هستند می‌گویند که برخی از افرادی که روزها یا هفته ها پس از رسیدن به کانادا اعلام پناهندگی به کانادا می‌کنند، امیدوارند که ظرف دو هفته پس از عبور از مرز دستگیر یا بازگردانده نشوند. این امر باعث شده است که برخی به صورت ناشناخته و گاهی اوقات با کمک یک قاچاقچی از آنجا عبور کنند یا تا پایان دوره دو هفته‌ای در آن نقاط مخفی شوند.
مرکز پناهندگان کانادا در مونترال میگوید که هفته گذشته در یک روز به چهار خانواده که پس از عبور از مرز زمینی در این کشور مخفی شده بودند، کمک کرده است. «لولی ریکو»، مدیر اجرایی در مرکز پناهندگان FCJ در تورنتو میگوید: «حدود ٢٠ تا ٣٠ درصد از افرادی که اخیراً وارد این کشور شده‌اند، می‌گویند که بدون شناسایی وارد کانادا شده و با کمک یک قاچاقچی مخفی شده‌اند.»
رویترز با ١٠ نفری که به تازگی به تورنتو، بزرگترین شهر کانادا، آمده‌اند درباره وضعیت پناهندگی به کانادا آنها صحبت کرده است. آنها از سودان، اوگاندا و مکزیک و جاهای دیگر آمده بودند. همه با هواپیما با در دست داشتن ویزای معتبر وارد شدند. برخی از آنها روزها یا هفته‌ها پس از ورود خود درخواست پناهندگی دادند.
صحبت‌های جمعی از پناهندگان کانادا
اگرچه بسیاری از پناهندگان کانادا بنا به دلایلی از خشونت خانگی گرفته تا جنگ کشورشان را ترک کردند، اما محبوبیت مشترک در نظر همه، شهرت کانادا برای حمایت از حقوق بشر و ایجاد پناهگاهی امن برای افراد بوده است.
«حنا بخیت» میگوید: «کانادا اولین کشوری است که به آن فکر کردم. این زن ٣۵ ساله اهل سودان جنگ زده میگوید که در ماه مه برای ویزای توریستی درخواست داده، در ماه ژوئیه به کانادا پرواز کرده و دو هفته بعد درخواست پناهندگی به کانادا داده است.» او در یک مسجد و یک کلیسا می‌خوابد و هر روز با پناهگاه مرکزی تورنتو در تماس است تا یک تخت خواب گیر بیاورد، اما به او گفتند که هیچ تختی در دسترس نیست. با این حال، او خود را خوش شانس می‌داند که در کانادا است.
«مورین سیلکاف»، وکیل پناهندگان کانادا میگوید که با بسته شدن مرز زمینی، سیستم پناهندگی به کانادا اکنون به نفع افرادی مانند «باخیت» است که می‌توانند ویزا و بلیط هواپیما دریافت کنند. «سیلکاف» میگوید: «برخی از آسیب‌پذیرترین افراد از دسترسی به سیستم کانادا منع شده‌اند و من فکر می‌کنم که ما باید به نابرابری این توسعه فکر کنیم.»
«گریس ننزیری»، ۴٢ ساله، از جمله افرادی بود که امتیاز نسبی دریافت ویزا و بلیط هواپیما را داشت: زمانی که حمایت از جامعه LGBTQ او را در کشور خود اوگاندا به هدفی سیاسی تبدیل کرد، وی برای ویزای توریستی کانادا درخواست داد. پس از یک سال انتظار برای دریافت ویزا، در ماه اوت به تورنتو پرواز کرد و به دلیل شهرت کانادا در حمایت از حقوق بشر نظرش به پناهندگی به کانادا جلب شد.
او میگوید: «آنها می‌خواستند من را بکشند. به همین دلیل به کانادا آمدم.»
