کمیته نوبل، یک اقتصاددان زن آمریکایی که استاد دانشگاه هاردوارد است را به عنوان برنده جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۳ اعلام کرد.
آکادمی سلطنتی علوم سوئد روز دوشنبه، نهم اکتبر، اعلام کرد که «کلودیا گلدن»، استاد دانشگاه هاروارد، به دلیل تلاش‌های مستمرش در گسترش درک جهان از شکاف جنسیتی در بازار کار برنده جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۳ شده است. این خبر گام کوچکی برای از بین بردن شکاف جنسیتی در کمیته نوبل را به همراه داشت؛ چرا که گلدن سومین زنی است که از بین ۹۳ نامزد امسال برنده این جایزه نوبل اقتصاد شده است.
گلدن در تحقیقاتی که منجر به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شد، ۲۰۰ سال مشارکت زنان در محیط کار را مورد بررسی قرار داد و نشان داد که علیرغم رشد اقتصادی مستمر، دستمزد زنان در هیچ یک از این سال‌ها به مردان نرسیده است. نکته جالب توجه اینجاست که زنان در سال‌های اخیر نسبت به مردان تحصیلات بالاتری هم داشته‌اند، اما این شکاف همچنان در جوامع مختلف به چشم می‌خورد.
«جیکوب سونسون»، رئیس بخش علوم اقتصادی کمیته نوبل، در این باره گفت: «درک نقش زنان در بازار کار برای جامعه بسیار حائز اهمیت است. ما به لطف تحقیقات پیشروی کلودیا گلدن حالا درباره عوامل اساسی و موانعی که ممکن است در آینده نیاز به بررسی داشته باشند، اطلاعات بیشتری داریم.»
«رندی هالمارسون»، اقتصاددان و یکی از اعضای کمیته نوبل، افزود: «تحقیقات گلدن راه‌حل مشخصی برای این مشکل ارائه نمی‌دهد، اما به سیاست‌گذاران این امکان را می‌دهد تا بتوانند با این مشکل بنیادی مقابله کنند. او در تحقیقات خود منبع شکاف و چگونگی تغییر آن در طول زمان را توضیح داده است. به همین دلیل هم می‌توان گفت هیچ سیاست واحدی در رابطه با زنانی که بخشی از بازار کار هستند وجود ندارد. با این حال، ما با درک صحیح این مشکل می‌توانیم مسیر بهتری برای آینده بسازیم.»
هالمارسون در ادامه گفت: «گلدن باید یک کارمند داده می‌شد؛ چرا که دوست داشت برای تحقیقاتش از داده‌های پنهان کمک بگیرد. او با استفاده از شم کارآگاهی خود توانست داده‌های کمیابی را در بخش‌هایی از تاریخ پیدا کند و از آنها برای اندازه‌گیری مجهولات پروژه‌اش استفاده کند و به همین دلیل توانست جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۳ را برای خود کند.»
در تحلیل گلدن، نقش زن در بازار کار و دستمزدی که دریافت می‌کند فقط تحت تاثیر تغییرات گسترده اجتماعی و اقتصادی نیست؛ بلکه در واقع تصمیمات فردی او درباره مسائلی مانند میزان تحصیلات را نیز در بر می‌گیرد. هالمارسون در این باره گفت: «دختران جوان با توجه به مشکلاتی که از مادرشان می‌بینند درباره کار آینده‌شان تصمیم می‌گیرند. تمام نسل‌ها در واقع از شکست نسل‌های قبلشان درس می‌گیرند. ارزیابی همین تغییرات در خلل زمان به توضیح سرعت کم تغییر در شکاف‌های جنسیتی بازار کار کمک زیادی می‌کند.»
به گفته اعضای کمیته نوبل، گلدن ۷۷ ساله از دریافت جایزه نوبل اقتصاد متعجب و بسیار خوشحال بود. گفتنی است که جایزه او پس از اهدای جوایز نوبل پزشکی، فیزیک، شیمی، ادبیات و صلح اعلام شده است. جالب است بدانید که نوبل اقتصاد در سال ۱۹۶۸ توسط بانک مرکزی سوئد معرفی شد و به طور رسمی به عنوان جایزه بانک سوئد در زمینه علوم اقتصادی به یاد «آلفرد نوبل» شناخته می‌شود.
برندگان سال گذشته جایزه نوبل اقتصاد «داگلاس دبلیو دایموند» و «فیلیپ دیبویگ» بودند که این جایزه را به پاس تحقیقاتشان در زمینه ورشکستگی بانک‌ها و شکل‌گیری واکنش تهاجمی آمریکا به بحران مالی سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ دریافت کردند.
هفته گذشته «کاتالین کاریکو» مجارستانی-آمریکایی و «درو وایسمن» آمریکایی برنده جایزه نوبل پزشکی شدند. جایزه نوبل فیزیک روز سه‌شنبه به فیزیک‌دان سوئدی-فرانسوی «آنه لولیه»، دانشمند فرانسوی «پیر آگوستینی»، و «فرنس کراوس» از مجارستان رسید.
دانشمندان آمریکایی «مونگی باوندی»، «لوئیس بروس» و «الکسی اکیموف» نیز روز چهارشنبه برنده جایزه شیمی شدند. پس از آنها «جان فوسه»، نویسنده نروژی نوبل ادبیات را دریافت کرد و روز جمعه هم «نرگس محمدی»، فعال سیاسی ایرانی برنده جایزه نوبل صلح شد.
گفتنی است که جوایز نوبل در مراسم اهدای جوایز در اسلو و استکهلم اهدا می‌شوند و ارزشی معادل ۱۱ میلیون کرون (حدود یک میلیون دلار) دارند. برندگان جایزه نوبل همچنین علاوه بر این جایزه نقدی، مدال طلای ۱۸ عیار و دیپلم افتخاری نیز دریافت می‌کنند.
